Werkstress

Velen van ons (wie niet?) heeft weleens of geregeld last van (werk)stress. Wanneer (werk)stress langdurig aanhoudt is de kans op burn-out groot. Alhoewel dit vaak een combinatie is van stress op werk én persoonlijk vlak. Dus ook hier geldt: beter voorkomen dan genezen. Want dat is toch een stuk lastiger.

In deze blog ga ik:
1. met je doornemen wat werkstress betekent en hoe het kan ontstaan
2. je gaat zelf onderzoeken wat werkstress bij jou veroorzaakt
3. én wat je eraan kunt doen

Het woord “Stress” wordt gebruikt voor allerlei soorten spanningen die we in ons leven ervaren. Lichamelijke en psychische stressreacties geven een signaal: ze maken ons duidelijk dat er iets aan de hand is. Stress is een natuurlijke reactie van ons lichaam en geest op (be)dreiging en gevaar. Het is op zich een gezond mechanisme, waarbij ook een fysiologische component (neurologisch en hormonaal) een rol speelt.

Wat betekent werkstress?

Werkstress is voor iedereen anders. Wat de een lekker druk vindt, kan voor de ander teveel zijn. Teveel van wat dan precies?

Hoge werkdruk
Het kan zijn dat je een baan hebt die teveel stress geeft door de vele verschillende werkzaamheden; je “vliegt” de dag door van de ene naar de andere taak. Het kan zijn dat je jouw taak niet in alle rust kunt afwerken doordat je steeds gestoord wordt door bv telefoon die je dient aan te nemen, mails die je tussendoor moet beantwoorden of klanten die zomaar voor je neus staan en meteen geholpen willen worden.

Onduidelijkheid over je taken
Misschien is je functie veranderd door de jaren heen; waar je eerst vooral bezig was met dat waar het eigenlijk om ging en wat je leuk vond, kan er een heleboel administratief werk bijgekomen zijn. Eigenlijk steeds meer dat op je bordje is geschoven, zonder dat het is overlegd. Het hoort er tegenwoordig gewoon bij.

Te makkelijk werk
Het kan zijn dat je jezelf door de jaren heen ontwikkeld hebt. Je hebt  een mooie opleiding gedaan en cursussen gevolgd. Maar je kunt  jouw verworven competenties niet inzetten, doordat je niet de geschikte functie hebt.

Slechte relatie of conflict met werkgever of collega
Het met elkaar oneens zijn komt in veel verschillende relaties voor. Op zich geen probleem, zolang je respectvol met elkaar in gesprek blijft. Wanneer echter de een zijn waarheid als “wet” bij de ander weglegt, is er geen sprake meer van een gelijkwaardige en respectvolle relatie.

Niet gewaardeerd worden
Natuurlijk, je krijgt (als het goed is) iedere maand netjes je salaris. Je krijgt een bepaalde vergoeding voor taken en tijd die zijn afgesproken. Maar je zult vast eens iets extra’s doen. Je komt een keer werken op een dag dat je vrij zou zijn omdat er een collega ziek is of omdat het druk is in de vakantieperiode. Je doet eens iets voor een ander wat niet tot jouw takenpakket valt. Kortom, je bent flexibel, zet je goed in en bent bovendoen ook nog aardig. Dan is een simpel dankjewel, een appje, een kaartje of een bloemetje op zijn plaats. Het hoeft niet meteen een groot kerstpakket te zijn, maar een chocoladeletter met Sinterklaas is ook een mooi gebaar.

Onzekerheid over de toekomst van je baan
Het kan natuurlijk dat het niet goed gaat met het bedrijf waarvoor je werkt; er moet gekort worden, er wordt gefuseerd, er komen bezuinigingen, je weet niet of je jouw baan gaat behouden. Een enorme zekerheid valt weg en grote stress is aan de orde van de dag.

Teveel focus op wat er verkeerd gaat
Druk, druk, de “to do list” wordt steeds langer. Je krijgt je werk niet af. Daarbij vergeet je te kijken naar wat er allemaal wél is gelukt, wat je wél hebt gedaan.

Combinatiedruk
Denk hierbij aan een gezin wat (veel) aandacht vraagt, aan het werken als mantelzorger of een eigen praktijk met een baan ernaast. Vraagt veel multitask talent en veel timemanagement.

Verharding van de maatschappij
Vooral in beroepen waarbij met mensen wordt gewerkt (de zorg, verpleging, onderwijs dienstverlening), kun je ervaren dat de mensen steeds mondiger en veeleisender worden. Dat kan een gevoel van onveiligheid opleveren en daarmee een verhoging werkstress.

We zullen in ons werk altijd geconfronteerd worden met moeilijke gebeurtenissen. We leren hier op verschillende manieren mee omgaan. Sommige zijn adequaat, sommige zijn inadequaat. Deze kunnen uiteindelijk leiden tot lichamelijke ziekte, angst, langdurige stress, burn-out en/of depressie.

Stress wordt voor een groot deel bepaald niet door het werkelijke gevaar, maar door de manier waarop we tegen de werkelijkheid aankijken

Veel gehoorde stressklachten zijn:

Lichamelijke klachten
-Verhoogde bloeddruk
-Verhoogde hartslag
-Spierspanning
-Maag- en darmstoornissen
-Overmatige vermoeidheid
-Hoofdpijn
-Pijn in nek, schouders en rug
-Druk op de borst
-Slaapproblemen

Emotionele klachten
-Prikkelbaar
-Emotioneel
-Rusteloos
-Gespannen
-Angstig
-Lusteloos
-Onverschillig
-Gevoel voortdurend overbelast te zijn
-Het gevoel waardeloos te zijn

Gedragsveranderingen
-Aannemen ongezonde leefstijl (roken,drinken)
-Sociale contacten verwaarlozen
-Minder creatief worden
-Risicogedrag vertonen
-Groot verantwoordelijkheidsgevoel
-Niet kunnen ontspannen
-Meer klagen, negatieve houding
-Regelmatig verzuimen
-Neiging tot perfectionisme
-Meer doen dan je aankunt en meer doen dan je zou moeten doen

Cognitieve problemen
-Slechter geheugen
-Moeite met concentreren
-Moeite met plannen
-Niet goed kunnen multitasken
-Slecht prioriteiten kunnen stellen
-Geen besluiten kunnen nemen
-Minder efficiënt kunnen werken
-Snel geïrriteerd raken

Wat zijn de stressveroorzakers voor jou?

Oorzaken van stress kunnen zijn:

Verlangen
Je wilt graag dat iets gebeurt, of dat iemand reageert op een manier die jij als prettig ervaart. Je denkt “als dan....” “Als ik dat doe dan...”
Weerstand
Je wilt af van een situatie die voor jou onprettig is
Onrust
Je voelt spanningen, trillingendoor bv teveel werk, door onregelmatig werk.
Dufheid
Je vindt een situatie niet interessant genoeg. Je werkt bijvoorbeeld onder je niveau van kunnen.
Verlies van vertrouwen
Je hebt geen vertrouwen in je baan, je leidinggevende, in de vooruitzichten. Je haakt af.
Ondermijnende, vaak automatische gedachten
Categorie:
-Negatief over jezelf oordelen (“Ik kan dit niet, ik ben een waardeloze persoon”)
-Moeten in plaats van mogen (“Ik MOET gewaardeerd worden”)
-Ramp- en doemdenken (“Het is een ramp als ik te laat kom”)
-Lage frustratietolerantie ("Ik kan er niet meer tegen”)

Wat kun jij doen om stress te verminderen?

Bewegen
Bewegen is goed voor je. Zowel voor een fit lichaam als voor mentale fitheid. Door te bewegen kom je tot rust in je hoofd. Je krijgt minder cortisol (=stresshormoon) in je lichaam.

Gezonder eten; minder cafeïne en suiker
Door een teveel aan cafeïne word je onrustig en prikkelbaar. Het kan je gevoeligheid en dus ook je STRESSgevoeligheid verhogen. Daardoor kun je sneller geneigd zijn om die reep chocola of die lekkere koek uit de kast te pakken. Probeer zoveel mogelijk de verleiding te weerstaan, help jezelf door niet teveel van al dat lekkers in huis te halen. Want het smoesje “het is voor de visite”, dat kennen we allemaal. En komt de visite, dan is het al lang op.

Uit je hoofd op papier
Wanneer je to-do-list de hele tijd in je hoofd blijft, wanneer gedachten blijven malen, is het goed om ze op papier te schrijven. Dan hoef je het niet te onthouden, het is rustgevend en zo kun je het even van een afstandje bekijken.

Mediteer
Natuurlijk een inkoppertje maar mediteren helpt écht. Neem eens even rust, ga een fijne oefening doen. Voor het slapen gaan een Yoga Nidra oefening zorgt dat je ontspannen je bed instapt en ook écht beter kunt (in) slapen. Je kunt ook kort bedenken wat er die dag is gebeurt waar je blij van bent geworden. Voordat je uit bed stapt kun je bedenken wat je die dag wél en níet gaat doen. En probeer je daar dan ook zoveel mogelijk aan te houden. Vaak is ons denken en ons handelen een gewoonte die ons voortsleept. We voelen ons machteloos. Stap eens op de rem. Ben eens bewust van wat er bij je speelt.

Vraag je steeds af wanneer de gedachte komt dat je iets moet doen:
MOET ik dit nu doen? (Of WIL ik het doen?)
Moet IK dit nu doen? (Of kan IEMAND ANDERS het doen?)
Moet ik DIT nu doen? (Of wil/ga ik eerst  IETS ANDERS doen?)
Moet ik dit NU doen? (Of kan ik het ook op een ANDER TIJDSTIP doen?)
Moet ik dit nu DOEN? (Of kan ik het ook LATEN?)

Pas als je al deze vragen met JA beantwoord, ga je het ook doen.

Extra tip
Wat kun jij  NOG MEER doen om stress op je werk te verminderen? Deze suggesties om stress op je werk te verminderen werken alleen als je ze toepast. Het gaat erom aandacht te geven aan wat je doet terwijl je het doet: Mindfulness.

1. Bedenk voor die dag wat er gedaan moet worden. Begin met de werkzaamheden met de hoogste prioriteit, daarna met de rest.
2. Richt je aandacht op dat wat je leuk vind op je werk
3. Bedenk ook eens of je hulp nodig hebt, en van wie dan? Je collega’s, je leidinggevende? VRAAG die hulp
4. Kun je de werktijden aanpassen? Kijk eens met collega’s of leidinggevende wat de mogelijkheden zijn
5. Neem ieder uur 5 minuten pauze, ga lopen voor bv koffie/thee of naar toilet
6. Wanneer de telefoon gaat, neem je eerst een adempauze voor je opneemt; adem 2 of 3x rustig in en uit
7. Beslis om 3x een minuut te stoppen gedurende de werkdag. En doe onderstaande oefening:

Maak je nek en schouders los door op een inademing je rechteroor naar je rechterschouder te bewegen. Op een uitademing breng je je hoofd terug omhoog. Op een inademing naar links en op een uitademing weer recht omhoog. Herhaal dit 3x. Draai je schouders op een inademing naar voor en omhoog, op een uitademing naar achter en omlaag. Herhaal 3x.

Natuurlijk kan het zijn dat je denkt dat je er zelf allemaal niet uit gaat komen. Dat je te gespannen bent of wellicht al burn-out klachten hebt. Aarzel niet en neem gerust contact met me op. Ik denk graag met je mee.